Tarnów, 27 maja 2024 r.
Czcigodny Księże Proboszczu,
W kontekście Pierwszej Komunii św. Benedykt XVI przypomina nam, że „U wielu wiernych ten dzień pozostaje słusznie na zawsze w pamięci jako pierwszy moment, w którym, choć jeszcze w zalążku, rozpoznało się wagę osobistego spotkania z Jezusem. Duszpasterstwo parafialne winno odpowiednio docenić tę tak ważną okazję” (Sacramentum Caritatis, nr 19).
Celem przygotowania do sakramentu pokuty i pojednania oraz Pierwszej Komunii Świętej jest doprowadzenie dziecka do przyjęcia tych sakramentów z miłością i wiarą. W tym przygotowaniu ważne jest, by dziecko świadomie i osobiście spotkało się z kochającym i przebaczającym Chrystusem oraz zjednoczyło się z Nim w Komunii Świętej (por. Wskazania Konferencji Episkopatu Polski dotyczące przygotowania dzieci do przyjęcia i przeżywania sakramentu pokuty i pojednania oraz Pierwszej Komunii Świętej, 29 sierpnia 2020 r., nr 12).
Przygotowanie do sakramentu pokuty i pojednania oraz Pierwszej Komunii Świętej jest długotrwałym, integralnym procesem realizowanym w rodzinie, parafii i szkole.
Ważnym wydaje się na nowo przypomnienie kolejności środowisk odpowiedzialnych za odpowiednie przygotowanie do sakramentów.
Rodzina jest uprzywilejowanym miejscem wychowania w wierze. Jest naturalnym miejscem, w którym wiara może być przekazywana prosto i spontanicznie. Rodzice jako pierwsi katecheci wyprzedzają wszystkie inne środowiska i formy katechezy, jednocześnie aktywne ich uczestnictwo w nich wspomaga integralny rozwój religijny. Pierwszymi odpowiedzialnymi za dobre przygotowanie dziecka do przyjęcia sakramentu pokuty i pojednania oraz Pierwszej Komunii Świętej są rodzice. Rodzice mają prawo, ale też obowiązek wychowania swoich dzieci w wierze (por. CT 68; DOK 227, 225; KPK kan. 914).
Niezastąpionym zadaniem rodziców, rodziców chrzestnych (ewentualnie prawnych opiekunów) jest dawanie świadectwa życia chrześcijańskiego wyrażające się we wspólnej modlitwie i w rozmowie z dzieckiem o Bogu, sprawach wiary, uczestnictwie we Mszy świętej w niedzielę i święta, częstym przystępowaniu do sakramentu pokuty i pojednania oraz Eucharystii, zachowywaniu przykazań Bożych, dbaniu o rozwój religijny dziecka – szczególnie poprzez uczestnictwo w lekcjach religii oraz wyjaśnianiu dziecku prawd chrześcijańskiej wiary (por. DOK 226, 231).
Do najważniejszych miejsc wspomagających i zapewniających przygotowanie dzieci do przyjęcia sakramentu pokuty i pojednania oraz Komunii Świętej jest wspólnota parafialna miejsca zamieszkania rodziców i dziecka (por. DKKKwP 106-107; DOK 299).
Pierwszym odpowiedzialnym we wspólnocie parafialnej za przygotowanie dziecka do sakramentu pokuty i pojednania oraz Komunii Świętej jest ksiądz proboszcz. Może on sam prowadzić przygotowanie lub zlecić je innemu duszpasterzowi. Siostry zakonne oraz katecheci świeccy zaproszeni są do wspierania duszpasterzy na każdym etapie przygotowania.
Dokumenty Kościoła wskazują jednoznacznie, że to parafia zamieszkania jest miejscem przygotowania i przyjmowania sakramentów, a odpowiedzialnym za ten proces jest ksiądz proboszcz.
Należy pamiętać, iż aktualnie szkoła – chociaż jest bardzo ważnym miejscem wspomagającym przygotowanie – nie może być i nie jest miejscem przygotowania do sakramentów.
W wielu parafiach, gdzie nie ma placówki edukacyjnej, zaprzestano przygotowania do sakramentów, co wpłynęło na brak chętnych osób do Liturgicznej Służby Ołtarza, Dziewczęcej Służby Maryjnej, a także młodych małżonków zaangażowanych w życie parafii. Zmniejszająca się liczba dzieci pozwala na indywidualny kontakt z rodzicami i kandydatami do sakramentów, co stanowi ogromną szansę na ich ewangelizację i głębsze zintegrowanie ze wspólnotą parafialną.
V Synod Diecezji Tarnowskiej podkreśla, że „Pierwsza Komunia Święta usposabia do doskonalszego uczestnictwa we Mszy Świętej i umożliwia osobiste spotkanie z Jezusem. Proces przygotowania i samo przyjęcie tego sakramentu winny dotyczyć dzieci i ich rodziców oraz odbywać się w parafii ich zamieszkania. Wyrażenie zgody na odejście od tej zasady może mieć miejsce jedynie wyjątkowo i wynikać z nadzwyczajnych uwarunkowań” (Stat. 49)
Każda parafia posiada swoją specyfikę i uwarunkowania znane najlepiej Księdzu Proboszczowi. Jednak ujednolicenie formacji przygotowującej do sakramentu pokuty i pojednania oraz Pierwszej Komunii Świętej w całej diecezji jest konieczne.
Od pierwszej niedzieli czerwca (2 czerwca) do ostatniej (30 czerwca) należy więc w ogłoszeniach parafialnych załączyć następującą informację:
„V Synod Diecezji Tarnowskiej przypomina nam, że przygotowanie do Pierwszej Komunii Świętej i przyjęcie jej powinno dokonywać się w parafii zamieszkania, a nie w parafii na terenie której znajduje się szkoła, do której uczęszcza dziecko. Daje to bowiem możliwość głębszego zintegrowania się ze swoją wspólnotą parafialną, w której prowadzone jest przygotowanie dzieci i rodziców podczas przeznaczonych dla nich spotkań i nabożeństw. W związku z tym prosimy rodziców dzieci, które w przyszłym roku będą chciały przyjąć Pierwszą Komunię Świętą, o zgłoszenie się do swojej kancelarii parafialnej i zapisanie swojego dziecka na listę kandydatów. Zapisy będą trwały do końca czerwca*”.
Konieczność przekazania tej samej treści informacji w każdej parafii wynika z możliwości obecności w naszej parafii osób nieprzynależących do niej.
Warto podczas zapisu porozmawiać przez chwilę z rodzicami, aby lepiej ich poznać i ewentualnie wytłumaczyć zmianę w dotychczasowym systemie przygotowania. Warto też zebrać dane kontaktowe takie jak numer telefonu, email, by ułatwić sobie i rodzicom komunikację. Można również wtedy przekazać zainteresowanym „Harmonogram spotkań w parafii i rodzinie” z wpisanym terminem wrześniowego spotkania z rodzicami. Harmonogram znajduje się w materiałach diecezjalnych „JAM JEST CHLEB ŻYCIA”**.
Na kwietniowej sesji Księży Dziekanów pojawiła się prośba o uszczegółowienie „nadzwyczajnych uwarunkowań” pozwalających na odejście od zasady przygotowania i przyjęcia sakramentów w parafii. Dotyczą one przede wszystkim dzieci uczęszczających do szkół specjalnych lub szkół z oddziałami integracyjnymi, które mogą przygotowywać się do przyjęcia sakramentów pod opieką znanego im katechety, w swojej grupie szkolnej. Innym wyjątkiem jest sytuacja, w której dziecko cały tydzień przebywa poza swoją parafią (mieszkając np. w internacie).
Jeśli o możliwość przystąpienia dziecka do Pierwszej Komunii św. proszą rodzice przebywający z nim na stałe za granicą, należy ich pouczyć o konieczności przygotowania dziecka w parafii do której są zapisani, zgodnie z panującymi w niej zasadami. Rodzice powinni wtedy dostarczyć zaświadczenie od kapłana przygotowującego dziecko o zrealizowaniu przygotowania i możliwości przystąpienia do sakramentów. Jeśli takie przygotowanie jest utrudnione lub niemożliwe, możemy po uzyskaniu zgody od proboszcza parafii do której są zapisani ustalić z rodzicami zasady przygotowania i wraz z nimi przygotować dziecko w określonym czasie.
Duszpasterską troską należy otoczyć rodziców pozostających w związkach niesakramentalnych, ukazując im ważne miejsce we wspólnocie Kościoła i zachęcając do zaangażowania w jego życiu. Powinni oni towarzyszyć dziecku w przygotowaniu do sakramentów. Także wyjątkową sytuacją może być rozwód czy separacja rodziców. Tak w jednym, jak i w drugim przypadku, należy koniecznie odebrać podpisaną przez obojga rodziców zgodę na przygotowanie i przyjęcie sakramentów przez dziecko na terenie parafii jego zamieszkania. Szczególnie jest to ważne, kiedy rodzice nie mają ograniczonych praw rodzicielskich.
Terminy zamówione uprzednio w lokalach (na przyjęcie po uroczystości Pierwszej Komunii Świętej) nie powinny stanowić argumentu za odejściem od wspomnianej wyżej zasady. Rodzące się w tym kontekście napięcia można rozwiązać w taki sposób, że wyjątkowo w przyszłym roku zorganizujemy dodatkowy termin Pierwszej Komunii św., który będzie pokrywał się z terminem parafii na której znajduje się szkoła, do której uczęszczają dzieci. Jest to jednak rozwiązanie przejściowe.
Chęć przyjęcia sakramentów w szkolnej grupie rówieśniczej również nie powinna stanowić warunku. W związku z dyskusją toczącą się o lekcje religii w szkole, watro odchodzić od pewnej nieuzasadnionej praktyki łączenia szkoły ze sakramentami. Warto uświadomić rodzicom wartość przyjęcia sakramentów w parafii.
Pojawiająca się również coraz częściej edukacja domowa prowadzona przez rodziców wyznacza dla proboszczów kolejne wyzwanie związane z weryfikacją wiedzy religijnej i ustaleniem przygotowania do sakramentów wraz z rodzicami. Należy zachęcić takich rodziców do uczestnictwa w przygotowaniu parafialnym. Szczególnie ważne jest nakreślenie treści, jakie dziecko powinno przyswoić dotyczących sakramentu pokuty i pojednania oraz ich weryfikacja przez księdza proboszcza.
Dynamizm dzisiejszego życia jest znaczny, stąd przypadków wyjątkowych pojawiać się może dużo więcej. Jednak zawsze niech nam towarzyszy myśl, że sakramenty to skarb Kościoła, bezcenne dziedzictwo, które pozostawił nam Pan i mamy strzec go z najwyższą troską.
Dziękując za życzliwość i wsparcie,
z wyrazami szacunku
ks. Andrzej Jasnos – dyrektor Wydziału Katechetycznego w Tarnowie
maj 30 2024
Pierwsza Komunia – informacje
Tarnów, 27 maja 2024 r.
Czcigodny Księże Proboszczu,
W kontekście Pierwszej Komunii św. Benedykt XVI przypomina nam, że „U wielu wiernych ten dzień pozostaje słusznie na zawsze w pamięci jako pierwszy moment, w którym, choć jeszcze w zalążku, rozpoznało się wagę osobistego spotkania z Jezusem. Duszpasterstwo parafialne winno odpowiednio docenić tę tak ważną okazję” (Sacramentum Caritatis, nr 19).
Celem przygotowania do sakramentu pokuty i pojednania oraz Pierwszej Komunii Świętej jest doprowadzenie dziecka do przyjęcia tych sakramentów z miłością i wiarą. W tym przygotowaniu ważne jest, by dziecko świadomie i osobiście spotkało się z kochającym i przebaczającym Chrystusem oraz zjednoczyło się z Nim w Komunii Świętej (por. Wskazania Konferencji Episkopatu Polski dotyczące przygotowania dzieci do przyjęcia i przeżywania sakramentu pokuty i pojednania oraz Pierwszej Komunii Świętej, 29 sierpnia 2020 r., nr 12).
Przygotowanie do sakramentu pokuty i pojednania oraz Pierwszej Komunii Świętej jest długotrwałym, integralnym procesem realizowanym w rodzinie, parafii i szkole.
Ważnym wydaje się na nowo przypomnienie kolejności środowisk odpowiedzialnych za odpowiednie przygotowanie do sakramentów.
Rodzina jest uprzywilejowanym miejscem wychowania w wierze. Jest naturalnym miejscem, w którym wiara może być przekazywana prosto i spontanicznie. Rodzice jako pierwsi katecheci wyprzedzają wszystkie inne środowiska i formy katechezy, jednocześnie aktywne ich uczestnictwo w nich wspomaga integralny rozwój religijny. Pierwszymi odpowiedzialnymi za dobre przygotowanie dziecka do przyjęcia sakramentu pokuty i pojednania oraz Pierwszej Komunii Świętej są rodzice. Rodzice mają prawo, ale też obowiązek wychowania swoich dzieci w wierze (por. CT 68; DOK 227, 225; KPK kan. 914).
Niezastąpionym zadaniem rodziców, rodziców chrzestnych (ewentualnie prawnych opiekunów) jest dawanie świadectwa życia chrześcijańskiego wyrażające się we wspólnej modlitwie i w rozmowie z dzieckiem o Bogu, sprawach wiary, uczestnictwie we Mszy świętej w niedzielę i święta, częstym przystępowaniu do sakramentu pokuty i pojednania oraz Eucharystii, zachowywaniu przykazań Bożych, dbaniu o rozwój religijny dziecka – szczególnie poprzez uczestnictwo w lekcjach religii oraz wyjaśnianiu dziecku prawd chrześcijańskiej wiary (por. DOK 226, 231).
Do najważniejszych miejsc wspomagających i zapewniających przygotowanie dzieci do przyjęcia sakramentu pokuty i pojednania oraz Komunii Świętej jest wspólnota parafialna miejsca zamieszkania rodziców i dziecka (por. DKKKwP 106-107; DOK 299).
Pierwszym odpowiedzialnym we wspólnocie parafialnej za przygotowanie dziecka do sakramentu pokuty i pojednania oraz Komunii Świętej jest ksiądz proboszcz. Może on sam prowadzić przygotowanie lub zlecić je innemu duszpasterzowi. Siostry zakonne oraz katecheci świeccy zaproszeni są do wspierania duszpasterzy na każdym etapie przygotowania.
Dokumenty Kościoła wskazują jednoznacznie, że to parafia zamieszkania jest miejscem przygotowania i przyjmowania sakramentów, a odpowiedzialnym za ten proces jest ksiądz proboszcz.
Należy pamiętać, iż aktualnie szkoła – chociaż jest bardzo ważnym miejscem wspomagającym przygotowanie – nie może być i nie jest miejscem przygotowania do sakramentów.
W wielu parafiach, gdzie nie ma placówki edukacyjnej, zaprzestano przygotowania do sakramentów, co wpłynęło na brak chętnych osób do Liturgicznej Służby Ołtarza, Dziewczęcej Służby Maryjnej, a także młodych małżonków zaangażowanych w życie parafii. Zmniejszająca się liczba dzieci pozwala na indywidualny kontakt z rodzicami i kandydatami do sakramentów, co stanowi ogromną szansę na ich ewangelizację i głębsze zintegrowanie ze wspólnotą parafialną.
V Synod Diecezji Tarnowskiej podkreśla, że „Pierwsza Komunia Święta usposabia do doskonalszego uczestnictwa we Mszy Świętej i umożliwia osobiste spotkanie z Jezusem. Proces przygotowania i samo przyjęcie tego sakramentu winny dotyczyć dzieci i ich rodziców oraz odbywać się w parafii ich zamieszkania. Wyrażenie zgody na odejście od tej zasady może mieć miejsce jedynie wyjątkowo i wynikać z nadzwyczajnych uwarunkowań” (Stat. 49)
Każda parafia posiada swoją specyfikę i uwarunkowania znane najlepiej Księdzu Proboszczowi. Jednak ujednolicenie formacji przygotowującej do sakramentu pokuty i pojednania oraz Pierwszej Komunii Świętej w całej diecezji jest konieczne.
Od pierwszej niedzieli czerwca (2 czerwca) do ostatniej (30 czerwca) należy więc w ogłoszeniach parafialnych załączyć następującą informację:
„V Synod Diecezji Tarnowskiej przypomina nam, że przygotowanie do Pierwszej Komunii Świętej i przyjęcie jej powinno dokonywać się w parafii zamieszkania, a nie w parafii na terenie której znajduje się szkoła, do której uczęszcza dziecko. Daje to bowiem możliwość głębszego zintegrowania się ze swoją wspólnotą parafialną, w której prowadzone jest przygotowanie dzieci i rodziców podczas przeznaczonych dla nich spotkań i nabożeństw. W związku z tym prosimy rodziców dzieci, które w przyszłym roku będą chciały przyjąć Pierwszą Komunię Świętą, o zgłoszenie się do swojej kancelarii parafialnej i zapisanie swojego dziecka na listę kandydatów. Zapisy będą trwały do końca czerwca*”.
Konieczność przekazania tej samej treści informacji w każdej parafii wynika z możliwości obecności w naszej parafii osób nieprzynależących do niej.
Warto podczas zapisu porozmawiać przez chwilę z rodzicami, aby lepiej ich poznać i ewentualnie wytłumaczyć zmianę w dotychczasowym systemie przygotowania. Warto też zebrać dane kontaktowe takie jak numer telefonu, email, by ułatwić sobie i rodzicom komunikację. Można również wtedy przekazać zainteresowanym „Harmonogram spotkań w parafii i rodzinie” z wpisanym terminem wrześniowego spotkania z rodzicami. Harmonogram znajduje się w materiałach diecezjalnych „JAM JEST CHLEB ŻYCIA”**.
Na kwietniowej sesji Księży Dziekanów pojawiła się prośba o uszczegółowienie „nadzwyczajnych uwarunkowań” pozwalających na odejście od zasady przygotowania i przyjęcia sakramentów w parafii. Dotyczą one przede wszystkim dzieci uczęszczających do szkół specjalnych lub szkół z oddziałami integracyjnymi, które mogą przygotowywać się do przyjęcia sakramentów pod opieką znanego im katechety, w swojej grupie szkolnej. Innym wyjątkiem jest sytuacja, w której dziecko cały tydzień przebywa poza swoją parafią (mieszkając np. w internacie).
Jeśli o możliwość przystąpienia dziecka do Pierwszej Komunii św. proszą rodzice przebywający z nim na stałe za granicą, należy ich pouczyć o konieczności przygotowania dziecka w parafii do której są zapisani, zgodnie z panującymi w niej zasadami. Rodzice powinni wtedy dostarczyć zaświadczenie od kapłana przygotowującego dziecko o zrealizowaniu przygotowania i możliwości przystąpienia do sakramentów. Jeśli takie przygotowanie jest utrudnione lub niemożliwe, możemy po uzyskaniu zgody od proboszcza parafii do której są zapisani ustalić z rodzicami zasady przygotowania i wraz z nimi przygotować dziecko w określonym czasie.
Duszpasterską troską należy otoczyć rodziców pozostających w związkach niesakramentalnych, ukazując im ważne miejsce we wspólnocie Kościoła i zachęcając do zaangażowania w jego życiu. Powinni oni towarzyszyć dziecku w przygotowaniu do sakramentów. Także wyjątkową sytuacją może być rozwód czy separacja rodziców. Tak w jednym, jak i w drugim przypadku, należy koniecznie odebrać podpisaną przez obojga rodziców zgodę na przygotowanie i przyjęcie sakramentów przez dziecko na terenie parafii jego zamieszkania. Szczególnie jest to ważne, kiedy rodzice nie mają ograniczonych praw rodzicielskich.
Terminy zamówione uprzednio w lokalach (na przyjęcie po uroczystości Pierwszej Komunii Świętej) nie powinny stanowić argumentu za odejściem od wspomnianej wyżej zasady. Rodzące się w tym kontekście napięcia można rozwiązać w taki sposób, że wyjątkowo w przyszłym roku zorganizujemy dodatkowy termin Pierwszej Komunii św., który będzie pokrywał się z terminem parafii na której znajduje się szkoła, do której uczęszczają dzieci. Jest to jednak rozwiązanie przejściowe.
Chęć przyjęcia sakramentów w szkolnej grupie rówieśniczej również nie powinna stanowić warunku. W związku z dyskusją toczącą się o lekcje religii w szkole, watro odchodzić od pewnej nieuzasadnionej praktyki łączenia szkoły ze sakramentami. Warto uświadomić rodzicom wartość przyjęcia sakramentów w parafii.
Pojawiająca się również coraz częściej edukacja domowa prowadzona przez rodziców wyznacza dla proboszczów kolejne wyzwanie związane z weryfikacją wiedzy religijnej i ustaleniem przygotowania do sakramentów wraz z rodzicami. Należy zachęcić takich rodziców do uczestnictwa w przygotowaniu parafialnym. Szczególnie ważne jest nakreślenie treści, jakie dziecko powinno przyswoić dotyczących sakramentu pokuty i pojednania oraz ich weryfikacja przez księdza proboszcza.
Dynamizm dzisiejszego życia jest znaczny, stąd przypadków wyjątkowych pojawiać się może dużo więcej. Jednak zawsze niech nam towarzyszy myśl, że sakramenty to skarb Kościoła, bezcenne dziedzictwo, które pozostawił nam Pan i mamy strzec go z najwyższą troską.
Dziękując za życzliwość i wsparcie,
z wyrazami szacunku
ks. Andrzej Jasnos – dyrektor Wydziału Katechetycznego w Tarnowie
By admin • Aktualności •